Diş Taşı (Tartar) Temizliği
Diş Taşı Nasıl Oluşur ?
Diş taşları toplum içinde daha çok tartar ismiyle bilinir. Daha doğrusu eskiden reklamlarda tartar diye bahsedilirdi, son yıllarda bu tabir yerini diş taşı söylemine bıraktı. Arada fark var mı ? Yok elbette.
Diş taşları eksik ağız hijyeni yüzünden ağızda biriken besin artıkları ve mikroorganizmaların tükürük yapısındaki minerallerle birleşmesi sonucu oluşur. Diş yüzeyine tutunan bakteri plağına, tükürük içerisindeki mineral ve tuzların çökelmesiyle diş taşı ortaya çıkmış olur. Yani bakteri plağı olmazsa diş taşı oluşumu gözlenmez. Bakteri plağının oluşma sebebi ise eksik ağız hijyenidir.
Diş Taşı Oluşumu Nasıl Önlenir ?
Yukarıda behsettiğim gibi diş taşı esasen tükürükteki maddelerin çökelmesi ile oluşur. Bu durumun önüne geçmek için dişleri düzenli ve etkili bir şekilde fırçalamak ve düzenli olarak diş ipi kullanmak gerekir.
Bazı insanlarda tükürük yapısı yüzünden normalden daha fazla diş taşı birikimi olur. Bu kişilerin yapması gereken tek şey diş fırçalamaya ve ara yüz temizliğine daha fazla özen göstermektir.
Sigara, alkol, aşırı çay kahve tüketimi gibi alışkanlıklar ağız florası üzerinde etkili olduğundan diş taşı oluşumunu artırırlar.
Bazı ilaç ve hastalıklar tükürük mineral yapısını etkileyerek diş taşı oluşumuna zemin hazırlayabilirler.
Her ne olursa olsun, etkili bir şekilde diş fırçalamak diş taşı oluşumunun ve dolayısıyla diş eti rahatsızlığının önüne geçmek için yapılması gereken tek şeydir denilebilir.
#Göz Atabilirsiniz
> En Etkili Diş Fırçalama Tekniği
Diş Taşlarının Zararları
Diş taşının en temel ve nihai zararı, dişleri saran çene kemiğinin erimesine sebep olup dişlerin sallanması ve kaybedilmesidir.
Bu mekanizma şöyle gerçekleşir; diş taşları diş yüzeyine yapışınca ileriki dönemlerde, diş eti hastalığı ilerledikçe, vücut diş taşlarının yabancı ve zararlı bir madde olduğunu anlayıp onu dışarı atmaya uğraşır. Diş taşları bir mikrop gibi vücut tarafından parçalanıp yok edilemeyeceği için, vücut diş taşının olduğu bölgeyi kendinden uzaklaştırır ki bu da diştir. Dişi vücuttan dışarı atarak diş taşından kurtulmuş olur.
Diş taşlarının zararları şunlardır;
Diş Eti Hastalığı; Diş taşları, dişlerin diş eti ile birleştiği bölgelerde oluşurlar. Diş taşı yapısı bakterilerin yaşaması için ideal bir ortam olduğundan üzeri diş taşlarıyla kaplı diş eti bu bakterilerden etkilenir ve enflamasyon başlar.
Diş eti rahatsızlığının ilk aşaması kanama olarak gözlenir ve sonu dişin sallanıp düşmesi ile biten bir sürecin başlangıcı olarak kabul edilir.
Diş taşlarını diş eti rahatsızlığı ileri dereceye varmadan hemen temizletmek gerekir.
Kanama; yukarıda belirttiğim gibi, kanama diş eti rahatsızlığının ilk aşaması olup, bazı hastalarda durum o kadar ilerler ki sabahları yastıklarını kan içinde bulabilirler.
Diş Eti Çekilmesi; diş taşlarının sebep olduğu enflamasyona karşı vücudun verdiği tepki o bölgeden uzaklaşmak şeklinde ortaya çıkan diş eti çekilmesi tablosudur. Malesef diş eti çekilmesinin tedavisi çok zordur hatta bazen mümkün değildir.
Dişlerde Sallanma ve Yer Değiştirme; diş eti hastalığına bağlı olarak dişlere destek olan kemik dokusu da yıkılır ve desteksiz kalan dişler sallanmaya, yer değiştirmeye başlar. Bu tablonun da tedavisi çoğu zaman mümkün değildir.
Ağız Kokusu; diş taşları çoğunlukla ağız hijyeni iyi olmayan kişilerde fazlaca oluşur. Zaten var olan ağız kokusunun üzerine enflamasyonlu diş eti de eklenince kişinin kendisini bile rahatsız edecek kadar ağız kokusu olabilir.
Aşağıdaki animasyonda diş taşlarının ne tür zararlara sebep olduğunu izleyebilirsiniz.
Diş Taşları Nasıl Temizlenir ?
Diş taşı ve diş eti hastalığının varlığının boyutuna göre, diş taşının nasıl temizleneceği, tedavi şekli ve süresi değişkenlik gösterir.
Diş taşları kavitron denilen ultrasonik cihazlar ve periodontal küretlerle temizlenir.
Aşırı bir dişeti rahatsızlığı ve diş taşı tutulumu yoksa anesteziye gerek kalmadan yani iğnesiz bir şekilde temizlik yapılabilir. Böylesi bir diş taşı temizliği yaklaşık yarım saat sürer. Bu işleme detertraj denir.
Bazen o kadar diş taşı olur ki diş taşının nasıl temizleneceği iyi bir planlama ve çalışma gerektirir. Anestezi altında her dişi ve diş eti altındaki bölgeleri tek tek temizlemek gerekir. Bazı dişler için cerrahi olarak diş eti açılıp altındaki kökler temizlenir. Bu durumda haliyle işlem süresi ve seans sayısı artar. Bu işleme de küretaj denilir.
Detertraj ve küretaj arasındaki fark şudur; küretaj daha derinlemesine, dişlerin kök ve çevre dokularını ilgilendiren bir işlemdir ve bazen cerrahi de olabilir. Detertraj ise daha yüzeyseldir, cerrahi işlere gerek kalmadan yüzeysel olarak diş taşlarının temizliğidir.
* Aşağıdaki videoda diş taşlarının kavitron ile nasıl temizlendiğini izleyebilirsiniz.
Diş Temizletmek Acıtır mı ?
Hayır.
Diş taşlarını temizletmek acıtan bir işlem değildir. Anestezi olmadan yapılan basit işlemlerde çok hafif bir sızlama olabilir ki bu dayanılacak kadar azdır.
Hastanın acı çekeceği bir işlem yapılacaksa zaten anestezi altında yapılır, yine ağrı ve acı hissedilmez.
Diş taşı temizliğinin acıtıp acıtmayacağı biraz hekim becerisi, biraz da hastanın ağrı eşiği ve dişlerinin durumu ile ilgilidir. Hekim işlemi yaparken nazik hareketlerle çalışıyorsa acıma ihtimali az olur. Bazı hasların acı eşiği çok yüksektir hiç acı ve ağrı duymazlar; bazıları da çok hassas olur. Bu durumda hekim gerekirse küçük anesteziler uygulayabilir.
Diş taşları temizliği sonrasında ağrı genellikle çok hafif olur yada hiç olmaz. Diş etleri hassas ve yaralı olduğu zaman hafif bir sızlama hissedilebilir. Bu sızlama ağrı kesiciye gerek duymayacak kadar az ve bir iki güne geçecek kadar kısa sürelidir.
Diş Temizletmek Zararlı mı ? Dişlere Zarar Verir mi ?
Hayır, diş taşı temizliği dişlere zarar veren bir işlem değildir.
Tüm tıbbi uygulamaların ilk amacı hastaya zarar vermemektir. Ayrıca diş taşlarının zararlarından o kadar bahsetmişken, temizletmenin zararlı olduğunu düşünmek çok yanlıştır.
Diş taşı temizliği yapılırken kullanılan aletler diş minesine zarar vermeyecek şekilde tasarlanmıştır. Diş taşları dişe göre daha gevşek ve yumuşak yapıda oldukları için dişelere zarar gelmeden basitçe temizlenebilirler.
Bazı hastalar diş taşı temizliği yaptırdıktan sonra daha çok diş taşı oluşmaya başladı diye şikayet ederler ancak bu tutarlı bir yaklaşım değildir. Diş taşı temizliği sonrası ağız hijyeninin maksimum olması gerekir. Eğer hasta dişlerini fırçalamazsa elbette yine diş taşı oluşacaktır.
Yanlış kullanımlarda, ultrasonik aletler diş minesinde çatlamalara sebep olabilir bu bir diş hekiminin yapacağı türden bir hata değildir.
Beyazlatma ile Temizlik Farkı
Diş taşı temizliği, diş yüzeyine tutunmuş diş taşları ve lekeleri temizlemek amaçlı fiziksel bir işlemdir.
Diş beyazlatma ise, dişin rengini değiştirmeye yönelik kimyasal bir işlemdir.
Bunu bir örnekle şöyle açıklayabiliriz;
Dişinizi içi hafif sarı renkte alçıla dolu bir cam şişe olarak düşünün. Diş temizliği, camın dışındaki leke ve kirleri temizler. Cam temiz görünür ancak rengi aynıdır. Diş beyazlatma ise camın arkasındaki alçının rengin beyazlatmaya yönelik bir işlemdir.
Beyazlatma hakkında daha detaylı bilgileri “Tüm Yönleriyle Diş Beyazlatma” adlı yazımızda bulabilirsiniz.
Evde Diş Taşı Temizliği & Bitkisel Diş Taşı Temizliği
Çok sorulan iki soru, “evde dişlerimi nasıl temizleyebilirim?” ve “Bitkisel bir çözüm var mı?” şeklinde. Ben de bunları da bu yazıya katmak istedim.
Evde yada bitkisel yollarla diş taşlarını temizlemek mümkün değildir.
Diş taşı temizliğinin profesyonel bir şekilde, özellikle dışarıdan bakınca görülmeyen diş eti altını kontrol ederek temizlemek gerekir. Bu işlemleri evde yada bitkisel bir şeyle yapmak mümkün değildir.
Dişleri limonlu karbonat ile fırçalamak suretiyle temizlemek de bazen soruluyor ancak bu çok yanlış bir davranıştır. Dişlere geri dönüşü mümkün olmayan zararlar veren bir uygulamadır.
***
Bize Ulaşın
Yorum, düşünce ve merak ettiklerinizi aşağıdaki yorumlardan bana iletebilirsiniz.
Hakkımda, iletişim, kampanyalar, tedavi fiyatları gibi sayfalara erişmek için ana sayfaya dönebilirsiniz.
Sağlıklı günler dilerim.
Osmaniye Diş Kliniği, Bakırköy
05538885444